Do polskich domów już niebawem zawitają choinki, a świąteczny nastrój widać praktycznie na każdym kroku. I choć mogłoby się wydawać, że Boże Narodzenie to okazja na tyle uniwersalna, że obchody tego święta są bardzo podobne we wszystkich krajach europejskiego kręgu kulturowego, to nie jest to prawda. Wystarczy wybrać się na Wyspy Brytyjskie, aby się przekonać, jak odmiennie wyglądają tam bożonarodzeniowe tradycje. Dziś zatem chcemy przybliżyć naszym Czytelnikom, jak obchodzi się święta Bożego Narodzenia w Wielkiej Brytanii i pokazać najważniejsze różnice między brytyjską a polską tradycją bożonarodzeniową.
Dla Polaków jednym z największych zaskoczeń w tym, jak obchodzi się święta Bożego Narodzenia w Anglii, jest marginalne znaczenie Wigilii. W naszym kraju to najważniejszy dzień świąt, natomiast tradycje w Anglii Boże Narodzenie stawiają na pierwszym miejscu. To właśnie wtedy cała rodzina zasiada do świątecznego stołu, na którym także trudno szukać potraw znanych z polskiej tradycji bożonarodzeniowej. O tym, jakie są święta w Anglii pod względem kulinarnym, piszemy trochę niżej, tu jedynie wspomnijmy, że poczesne miejsce na świątecznym stole zajmuje między innymi... brukselka!
Jeśli chodzi o Boże Narodzenie w Anglii zwyczaje wyspiarzy nie obejmują także dzielenia się opłatkiem i składania sobie przy tym życzeń, ale za to Brytyjczycy mają Christmas Crackres. To specjalnie przygotowane kartonowe paczuszki w kształcie dużych cukierków, które wymagają do otwarcia dwóch osób ciągnących równocześnie za oba końce "cukierka". Moment ujawnienia zawartości sygnalizowany jest bardzo charakterystycznym dźwiękiem, a wewnątrz znajduje się jakiś drobiazg, papierowa korona oraz żart lub wierszyk.
Ostatnią z istotnych różnic jest dzień, w którym dzieci dostają prezenty: w przeciwieństwie do naszego kraju, 6 grudnia to dla Brytyjczyków zupełnie zwyczajny dzień. Mikołaj przynosi prezenty dopiero w nocy z 24 na 25 grudnia, ale (to kolejna różnica) nie umieszcza ich pod choinką, a w specjalnie do tego celu przygotowanych skarpetach. Taka skarpeta świąteczna po angielsku to Christmas Stocking, i tylko te podarunki, które się do skarpet nie mieszczą, są wkładane pod choinkę.
Jeśli chodzi o pozostałe świąteczne tradycje w Wielkiej Brytanii bożonarodzeniowe obyczaje wyspiarzy zaskakują jeszcze pod kilkoma innymi względami. Oto krótka lista:
Od 1932 roku nieodłącznym elementem świątecznej tradycji jest przemówienie króla bądź królowej. Pierwotnie nadawane drogą radiową, od 1957 roku przemówienia są transmitowane w telewizji i są refleksją nad minionym rokiem oraz podsumowują ostanie miesiące w Anglii i na świecie.
To relatywnie nowa tradycja, bo na stałe zakorzeniła się w świadomości Brytyjczyków w roku 2011, czyli od momentu emisji niezwykle wzruszającej reklamy sieci sklepów John Lewis. Od tego momentu przygotowywanie bożonarodzeniowego filmu reklamowego przez największe sieci sklepów stało się nowoczesną tradycją w Wielkiej Brytanii.
Wielu Brytyjczyków w czasie świątecznej przerwy decyduje się na odwiedziny w rodzinnych stronach, aby spotkać się ze swoimi bliskimi oraz dalszą rodziną i znajomymi. Bardzo często polega to na wspólnym wypadzie do jednego z lokalnych pubów, gdzie wieczór spędza się na suto zakrapianych alkoholem rozmowach.
Kolejnym elementem, bez którego nie może się obyć Boże Narodzenie w Wielkiej Brytanii, jest tradycja wystawiania bardzo głośnych, opartych na slapstickowym poczuciu humoru przedstawień pantomimicznych, które cieszą się dużą popularnością wśród najmłodszych widzów.
Choć może trudno w to uwierzyć, to zwyczaj wysyłania bliskim świątecznych pocztówek z życzeniami został zapoczątkowany właśnie w Wielkiej Brytanii w roku 1843. Od tamtej pory wysyłanie bądź przekazywanie osobiście kartek z życzeniami urozmaica i wzbogaca święta w Anglii: Bożego Narodzenia bez kartek pocztowych dziś już nikt sobie nie wyobraża.
Jeśli chodzi o kulinarne tradycje bożonarodzeniowe w Anglii po angielsku oznacza to po prostu: słodko, syto i... z alkoholem. Zasadniczym daniem na świątecznym stole jest faszerowany indyk, któremu towarzysza pieczone ziemniaki i warzywa (tradycyjnie są to wspomniane wcześniej brukselki). To jednak nie wszystko. Na bożonarodzeniowym stole nie może zabraknąć tradycyjnego ciasta - chodzi o Christmas Pudding, czyli ciemne, niezwykle słodkie i bardzo silnie nasączone alkoholem (brandy) ciasto, które zaczyna się przygotowywać na około 5-6 tygodni przed Bożym Narodzeniem.
Poza tym wśród tradycyjnych potraw na święta pojawiają się tzw. świnki w kocykach, czyli kiełbaski wieprzowe zawinięte w plasterek bekonu i tak zapiekane. Nie może zabraknąć także mince pies: to niewielkie ciastka, wypełnione nadzieniem składającym się w głównej mierze z suszonych owoców, orzechów i bakalii.
Co jeszcze warto wiedzieć o Bożym Narodzeniu w Anglii? Oto kilka bardziej lub mniej zaskakujących ciekawostek na ten temat:
Mamy nadzieję, że dowiedzieliście się z tego artykułu trochę więcej o tym, jak wyglądają święta w Anglii i na czym polegają najważniejsze różnice między Bożym Narodzeniem w Wielkiej Brytanii i w Polsce. A ponieważ Boże Narodzenie już niedługo, chcemy wszystkim naszym Czytelnikom życzyć radości, spokoju, rodzinnego ciepła i odpoczynku w gronie najbliższych. Merry Christmas!