Czasowniki modalne w języku angielskim - Modal Verbs

Czasowniki modalne (z ang. Modal Verbs) to bardzo specyficzna grupa czasowników w języku angielskim. Z jednej strony, mają nieskomplikowaną budowę i są łatwe do zastosowania w zdaniu. Z drugiej, ich wielofunkcyjność nastręcza czasami problemów osobom, które dopiero zaczynają je poznawać.

Czasowniki modalne - czym są?

Czasowniki modalne mogą wyrażać jedno z następujących: umiejętność, konieczność, prośbę, możliwość, konieczność, zakaz, nakaz, krytykę, logiczne założenie, prawdopodobieństwo, pozwolenie, ofertę, sugestię lub radę. 

Modal Verbs mają kilka cech wyróżniających je spośród innych, “zwykłych” czasowników:

• nie przyjmują żadnych końcówek (-s, -ing, -ed)
• po nich zawsze stawiamy kolejny czasownik w formie podstawowej
• przeczenia tworzone są poprzez dodanie do nich not (wyjątkiem jest czasownik must)
• pytania tworzymy przez inwersję, czyli umieszczenie czasownika modalnego przed podmiotem
• można ich używać jedynie w czasie Present Simple i (niektórych) w Past Simple, w pozostałych czasach konieczne jest stosowanie formy zastępczej (np. be able to)

Jakie wyróżniamy czasowniki modalne w języku angielskim?

Taka obfitość znaczeń wyrażona jest zaledwie dziesięcioma czasownikami modalnymi oraz tzw. semi-modals, czyli czasownikami funkcjonującymi jak czasowniki modalne, choć nimi nie są w pełnym tego słowa znaczeniu, gdyż nie posiadają wszystkich wymienionych wyżej cech charakterystycznych Modal Verbs - czasowników modalnych. Czasownikami takimi są: have to i need (to). 

Zastosowanie czasowników modalnych w języku angielskim

Czasowniki modalne są bardzo często wykorzystywane w naturalnych wypowiedziach w języku angielskim. Poniżej znajdziesz konkretne przykłady ich zastosowania.

Obowiązki i potrzeby - must, have to

Zarówno must, jak i have to stosowane są do wyrażania obowiązków (nakazu i konieczności) oraz potrzeb. Pamiętaj, że nie są one stuprocentowymi synonimami:

• must - wyraża wewnętrzne przekonanie mówiącego o istniejącej konieczności; jest też oznaką tego, że to mówiący może decydować o tym, czy dana czynność faktycznie musi zostać wykonana. Popatrz na poniższe przykłady:

I must finish the project by the weekend. I don’t want to take the paperwork home. - Muszę skończyć ten projekt przed weekendem. Nie chcę zabierać pracy papierkowej do domu. - Konieczność ukończenia projektu przed weekendem to subiektywna opinia mówiącego.

You must clean your room now! - Musisz posprzątać swój pokój teraz. - tutaj można by dodać “bo ja tak mówię”. Używając czasownika must, mówiący podkreśla, że to on może decydować o tym, co należy zrobić.

• have to - wyraża fakt, a nie opinię mówiącego, stosując ten czasownik, wskazujemy na obiektywny fakt, konieczność narzuconą przez zewnętrzne okoliczności. Przykłady:

You have to buy a ticket when you travel by train. - Musisz kupić bilet, kiedy podróżujesz pociągiem.

Jimmy has to study harder if he wants to win the Maths competition. - Jimmy musi uczyć się pilniej, jeśli chce wygrać konkurs matematyczny. 

Pamiętaj, że have to należy do grupy czasowników semi-modals, oznacza to, że przyjmuje on końcówkę -s w trzeciej osobie liczby pojedynczej. 

Brak potrzeby - needn't, doesn't need to, doesn't have to

Wszystkie trzy wyrażenia - needn’t, doesn’t need to oraz doesn’t have to wyrażają brak konieczności robienia czegoś i odpowiadają polskiemu “nie musieć”. Jaka jest między nimi różnica? W znaczeniu praktycznie żadna. 

• need zarówno czasownikiem modalnym, jak i leksykalnym. Stąd w zdaniu może zachowywać się na dwa różne sposoby bez zmiany znaczenia. Jako czasownik leksykalny, need potrzebuje operatora don’t/doesn’t do tworzenia przeczenia.

You needn’t help me in the afternoon. - Nie musisz pomagać mi po południu. 

You don’t need to help me in the afternoon. - Nie musisz pomagać mi po południu. 

She doesn’t need to help me in the afternoon. - Ona nie musi pomagać mi po południu. 

Forma needn’t jest stosowana w brytyjskiej odmianie języka angielskiego. Amerykanie częściej używają don’t need to i don’t have to. 

• doesn’t have to niesie ze sobą dokładnie takie samo znaczenie jak needn’t/doesn’t need to. W jego przypadku konieczne jest użycie operatora don’t/doesn’t. 

We don’t have to pay extra for the swimming pool in this hotel. - Nie musimy płacić dodatkowo za basen w tym hotelu.

He doesn’t have to feed the cat. I did it in the morning. - On nie musi karmić kota. Zrobiłem to rano. 

Różnice znaczeniowe pojawiają się w czasie przeszłym. 

• didn’t need to do - wyrażenie to stosowane jest, aby powiedzieć, że ktoś nie musiał wykonać jakiejś czynności w przeszłości i tego nie zrobił:

We didn’t need to tidy the house after the party. Martha and her friends had done it before we arrived. - Nie musieliśmy sprzątać domu po przyjęciu. Marta i jej przyjaciele zrobili to, zanim przyjechaliśmy. 

• needn’t have done - oznacza, że ktoś wykonał jakąś czynność w przeszłości niepotrzebnie. 

You needn’t have cooked dinner. I’ve already ordered pizza. - Niepotrzebnie gotowałeś obiad. Zamówiłam już pizzę. 

Zakazy Modal Verbs - mustn't, can't, may not

Zakaz w języku angielskim można wyrazić za pomocą następujących czasowników modalnych:

• mustn’t - to formalny zakaz wyrażony np. w regulaminie czy przepisach prawnych.

You mustn’t touch any exhibits in the museum. - Nie wolno dotykać żadnych eksponatów w muzeum.

• can’t - oznacza brak pozwolenia, jest używane w kontekstach nieformalnych.

No, your boyfriend can’t stay overnight . - Nie, Twój chłopak nie może zostać na noc. 

• may not - wyrażenie braku pozwolenia w kontekstach formalnych.

I’m sorry, John but you may not leave work early today.- Przykro mi John, ale nie możesz dziś wyjść z pracy wcześniej.

• couldn’t - wyraża brak pozwolenia i zakaz w czasie przeszłym.

Women couldn’t vote in the XIX century. - Kobiety nie mogły głosować w XIX wieku. 

We couldn’t enter the CEO’s office. - Nie mogliśmy wejść do gabinetu prezesa.

I couldn’t go to any parties when I was a teenager. - Nie wolno mi było chodzić na żadne imprezy, kiedy byłam nastolatką.

Pewność, prawdopodobieństwo i logiczne założenie - must, may, might, can’t, couldn’t

Przypuszczenia i pewność możemy wyrazić za pomocą czterech angielskich czasowników modalnych, każdy z nich wskazuje na inny stopień pewności mówiącego:

• must - oznacza, że jesteśmy pewni tego, co mówimy:

They must be at home. I can see the lights on. - Oni muszą być w domu. Widzę włączone światła. (Jestem pewien, że są w domu).

• may - wyraża prawdopodobieństwo:

Tina hasn’t replied to my text message. Her phone may be off. - Tina nie odpowiedziała na mojego smsa. Jej telefon może być wyłączony. (Prawdopodobnie jest wyłączony).

• might - wyraża niższy stopień prawdopodobieństwa niż may:

Kim might visit us today if she finds free time. - Kim może odwiedzić nas dzisiaj, jeśli znajdzie wolny czas. (Szanse na to są niewielkie).

• can’t i couldn’t - służą do wyrażenia pewności, że coś jest niemożliwe:

This painting can’t be a fake. - Ten obraz nie może być podróbką. (Jestem pewien, że nie jest podróbką).

Jason couldn’t betray us! - Jason nie mógł nas zdradzić. (Jestem pewien, że tego nie zrobił).

Te same czasowniki wyrażają prawdopodobieństwo w przeszłości. Jednak w tym przypadku należy użyć po nich czasownika w trzeciej formie, poprzedzonego have: 

They must have left by now. - Oni musieli już wyjechać. (Jestem pewien, że już wyjechali).

They may have left by now. - Oni mogli już wyjechać. (Jest to prawdopodobne)

They might have left by now. - Być może oni już wyjechali.

They can’t/couldn’t have left yet. - Oni nie mogli jeszcze wyjechać. (Jestem pewien, że tego nie zrobili).

Możliwości i prośby - can, could, may i might

Te cztery czasowniki modalne możemy przetłumaczyć polskim słowem “móc”.  Pierwsze dwa - can i could wyrażają możliwość, natomiast wszystkie cztery możemy wykorzystać do przedstawiania próśb. 

• wyrażanie możliwości

• can oznacza fizyczną możliwość zrobienia czegoś lub umiejętność w czasie teraźniejszym:

I can lift the bag, it’s not heavy. - Mogę podnieść tę torbę, nie jest ciężka.

Jim can speak four languages. - Jim potrafi mówić czterema językami.

• could oznacza generalną umiejętność robienia czegoś w czasie przeszłym:

Alice could swim when she was five years old.- Alicja potrafiłą pływać, kiedy miała pięć lat.

UWAGA! Kiedy mówimy o jednorazowej sytuacji w przeszłości, kiedy wykonanie danej czynności było możliwe, należy użyć wyrażenia was/were able to, a nie could:

They were able to save the dog’s life. - Byli w stanie ocalić życie tego psa. 

Różnica ta zanika w zdaniach przeczących:

He couldn’t/wasn’t able to help his friend. - Nie mógł/nie był w stanie pomóc swojemu przyjacielowi.

• wyrażanie prośby

Wszystkie cztery czasowniki modalne mogą zostać użyte do wyrażenia prośby, różnią się jednak od siebie stopniem formalności i kontekstem użycia:

Can I see the manager, please? - Czy mogę rozmawiać z kierownikiem? (sytuacje nieformalne)

Could I see the manager, please? - Czy mogę rozmawiać z kierownikiem? (uprzejma prośba)

May I see the manager, please? - Czy mogę rozmawiać z kierownikiem? (kontekst formalny, oficjalny)

Might I see the manager, please?  - Czy mogę rozmawiać z kierownikiem? (zwrot bardzo formalny)

Dawanie rad, wyrażanie powinności - should i ought to

Podobnie jak must i have to, te dwa czasowniki modalne mają bardzo podobne znaczenie, lecz używane są w różnych kontekstach i sytuacjach.

• should jest mniej formalne i wyraża opinię mówiącego:

You should stop smoking. - Powinieneś przestać palić. 

Children shouldn’t play outside in this kind of weather. - Dzieci nie powinny bawić się na zewnątrz w taką pogodę.

• ought to używane jest w kontekstach bardziej formalnych oraz, kiedy chcemy podkreślić, że opisywana powinność jest wynikiem przyjętych zasad, obyczaju lub praw:

People ought to sort out rubbish. - Ludzie powinni segregować śmieci.

You oughtn’t to talk on your phone in the cinema. - Nie powinieneś rozmawiać przez telefon w kinie. 

Oczywiście, obydwu angielskich czasowników modalnych możemy użyć w odniesieniu do czasu przeszłego. Wyrażamy w ten sposób krytykę, że coś zostało lub nie zostało zrobione. Pamiętaj, że mówiąc o przeszłości, należy użyć trzeciej formy czasownika poprzedzonej have: 

You ought to have called the police! - Powinieneś był wezwać policję! (Policja nie została wezwana).

You shouldn’t have lied to your wife! - Nie powinieneś był kłamać swojej żonie! (Nasz rozmówca okłamał żonę.)

Warto wiedzieć, że czasowniki should i ought to mogą być wykorzystane do wyrażania prawdopodobieństwa w odniesieniu do przyszłości i przeszłości.

He should/ought to drop in on us later. - On powinien odwiedzić nas później. (Jestem na 90% pewien, że to zrobi).

They should/ought to have reached Paris by now. - Oni powinni dotrzeć już do Paryża. (Prawdopodobnie tak się stało).

Zapraszamy do lektury innych artykułów na naszej stronie. Znajdziesz w nich przydatne informacje, które pozwolą Ci usystematyzować i poszerzyć wiedzę na temat gramatyki angielskiej.

Czasowniki modalne tworzenie zdań twierdzących

Czasowniki modalne są używane do wyrażenia różnych rodzajów możliwości, obowiązków, pozwolenia itp. W przypadku tworzenia zdań twierdzących z czasownikami modalnymi, wystarczy umieścić czasownik modalny przed bezokolicznikiem czasownika głównego. Oto kilka przykładów:

1. "She can speak French." (Ona potrafi mówić po francusku.)
2. "He must study for the exam." (On musi się uczyć do egzaminu.)
3. "They should arrive soon." (Oni powinni niedługo przyjść.)
4. "We will be able to help you." (Będziemy w stanie ci pomóc.)
5. "I might go to the party." (Może pójdę na imprezę.)

Pamiętaj, że czasowniki modalne nie są odmieniane przez osoby ani czasy. Zawsze mają tę samą formę niezależnie od podmiotu lub czasu.

Pytania z czasownikami modalnymi - jak tworzyć pytania

Aby stworzyć pytania z czasownikami modalnymi, wystarczy umieścić czasownik modalny na początku zdania. Oto kilka przykładów:

1. Can she speak French? (Czy potrafi ona mówić po francusku?)
2. Must he study for the exam? (Czy on musi się uczyć do egzaminu?)
3. Should they arrive soon? (Czy powinni oni niedługo przyjść?)
4. Will we be able to help you? (Czy będziemy w stanie ci pomóc?)
5. Might I go to the party? (Czy mogę pójść na imprezę?)

Ważne jest, aby zauważyć, że w pytaniach z czasownikami modalnymi nie używamy operatora pytaniowego "do" przed podmiotem. Czasownik modalny w angielskim pełni rolę operatora pytaniowego i występuje na początku zdania.

Tworzenie przeczeń z czasownikami modalnymi

Aby utworzyć przeczenia z czasownikami modalnymi, wystarczy dodać partykułę "not" po czasowniku modalnym. Oto kilka przykładów:

1. She cannot speak French. (Ona nie potrafi mówić po francusku.)
2. He must not study for the exam. (On nie musi się uczyć do egzaminu.)
3. They should not arrive soon. (Oni nie powinni przyjść niedługo.)
4. We will not be able to help you. (Nie będziemy w stanie ci pomóc.)
5. I might not go to the party. (Może nie pójdę na imprezę.)

Warto zauważyć, że czasowniki modalne często tworzą skrócone formy negatywne. Na przykład, "cannot" jest skróconą formą "can not", a "won't" jest skróconą formą "will not".

<< Czasowniki angielskie