Czym są kolokacje?
Zgodnie z definicją słownika PWN: Kolokacje to “często spotykane połączenie wyrazów, którego znaczenie wynika ze znaczenia jego składników”. Dużą rolę odgrywa tutaj tzw. łączliwość, czyli tendencja danych słów do łączenia się ze sobą w związki frazeologiczne. Co istotne, znaczenie kolokacji wynika ze znaczeń poszczególnych słów, które je tworzą, co odróżnia ją od idiomu (o tych ostatnich możesz przeczytać więcej w naszym artykule “Idiomy w języku angielskim”) i jest dosłowne (w przeciwieństwie do metafory).
Przykłady kolokacji w języku polskim
Abyś lepiej zrozumiał, czym są i jak działają kolokacje, przyjrzyjmy się kilku dodatkowym przykładom takich związków wyrazowych w języku polskim. Jeśli się nad tym zastanowisz, dojdziesz do wniosku, że używasz ich codziennie, nie analizując, dlaczego właśnie takie połączenie brzmi najbardziej naturalnie. Jeśli jednak ktoś zmienia jeden z elementów kolokacji, natychmiast to wychwytujesz i czujesz, że taka wypowiedź brzmi sztucznie lub nawet dziwnie.
Oto kilka przykładów kolokacji w języku polskim:
spełniać marzenie, spełniać życzenie, spełniać obowiązek, spełniać warunki, noga od stołu, okrągły stół, stół konferencyjny, zasiadać do stołu, darzyć uczuciem, całkiem dobrze, dostać pracę, dobry początek, ciężka praca.
Dlaczego warto znać kolokacje w języku angielskim
Dlaczego warto znać kolokacje angielskie? Odpowiedź na to pytanie jest całkiem prosta: kiedy uczysz się języka obcego, Twoim celem jest prawdopodobnie osiągnięcie poziomu, na którym Twoje wypowiedzi brzmią maksymalnie podobnie do tych produkowanych przez native speakerów. Aby to osiągnąć, niezbędne jest swobodne operowanie różnymi środkami językowymi, w tym właśnie kolokacjami.
Trzeba też pamiętać, że na niemal każdym egzaminie z języka angielskiego: od egzaminu ósmoklasisty, przez maturę po egzaminy Cambridge, trzeba wykazać się znajomością angielskich kolokacji.
Przykłady najważniejszych kolokacji - słownik kolokacji angielski
Istnieje wiele kategorii kolokacji np.: przymiotnik + rzeczownik, przysłówek + przymiotnik, rzeczownik + rzeczownik, rzeczownik + czasownik, czasownik + przysłówek, czasownik + rzeczownik.
Nie sposób omówić ich wszystkich w jednym artykule, dlatego wybraliśmy dla Was te najważniejsze, które naprawdę warto znać i stworzyliśmy z tego, praktyczny słownik kolokacji angielskich!
Kolokacje - czasownik z rzeczownikiem
Pora na przykłady konkretnych kolokacji w języku angielskim. Zacznijmy od kategorii czasownik + rzeczownik.
Z czasownikiem have:
have a bath - brać kąpiel
have a drink - napić się
have a good time - dobrze się bawić
have a haircut - obciąć włosy
have a holiday - mieć urlop
have a problem - mieć problem
have a relationship - być w związku
have a rest - odpoczywać
have lunch - zjeść lunch
have sympathy - mieć współczucie / współczuć
Z czasownikiem do:
do business - robić interesy
do nothing - nic nie robić
do someone a favour - wyświadczyć komuś przysługę
do the cooking - gotować
do the housework - wykonywać prace / obowiązki domowe
do the shopping - robić zakupy
do the washing up - zmywać naczynia
do your best - robić najlepiej, jak się potrafi
do your hair - uczesać włosy
do your homework - odrabiać pracę domową
Z czasownikiem make:
make a difference - robić różnicę
make a mess - robić bałagan
make a mistake - robić błąd
make a noise - robić hałas
make an effort - zrobić wysiłek
make furniture - robić meble
make money - robić pieniądze
make progress - robić postępy
make room - robić miejsce
make trouble - sprawiać kłopoty
Z czasownikiem take:
take a break - robić sobie przerwę
take a chance - skorzystać z okazji
take a look - spojrzeć
take a rest - odpoczywać
take a seat - usiąść
take a taxi - wziąć taksówkę
take an exam - podchodzić do egzaminu
take notes - robić notatki
take someone's place - zająć czyjeś miejsce
take someone's temperature - zmierzyć komuś temperaturę
Z czasownikiem break:
break a habit - przełamać nawyk
break a leg - złamać nogę
break a promise - złamać obietnicę
break a record - pobić rekord
break a window - wybić okno
break someone's heart - złamać komuś serce
break the ice - przełamać lody
break the law - złamać prawo
break the news to someone - przekazać komuś złe wieści
break the rules - złamać zasady
Z czasownikiem catch:
catch a ball - złapać piłkę
catch a bus - złapać autobus
catch a chill - złapać przeziębienie
catch a cold - złapać przeziębienie
catch a thief - złapać złodzieja
catch fire - zapalić się
catch sight of - zauważyć coś
catch someone's attention - przyciągnąć czyjąś uwagę
catch someone's eye - wpaść komuś w oko
catch the flu - złapać grypę
Z czasownikiem pay:
pay a fine - zapłacić grzywnę
pay attention - zwracać uwagę
pay by credit card - zapłacić kartą kredytową
pay cash - zapłacić gotówką
pay interest - płacić odsetki
pay someone a compliment - powiedzieć komuś komplement
pay someone a visit - odwiedzić kogoś
pay the bill - zapłacić rachunek
pay the price - zapłacić cenę
pay your respects - okazać komuś wyrazy szacunku
Z czasownikiem save:
save electricity - oszczędzać prąd
save energy - oszczędzać energię
save money - oszczędzać pieniądze
save one's strength - oszczędzać siły
save someone's life - uratować komuś życie
save something to a disk - zapisać coś na dysku
save space - oszczędzać miejsce
save time - oszczędzać czas
save yourself the trouble - oszczędzić sobie kłopotu
Z czasownikiem keep:
keep a diary - pisać pamiętnik
keep a promise - dotrzymać obietnicy
keep a secret - dotrzymać tajemnicy
keep an appointment - przyjść na spotkanie
keep calm - zachować spokój
keep control - zachować kontrolę
keep in touch - utrzymywać kontakt
keep quiet - być cicho
keep the change - zatrzymać resztę (o pieniądzach)
Kolokacje angielski - Czasownik z przyimkiem
Jeśli postanowiłeś bliżej poznać angielski, kolokacje czasownika z przyimkiem to jedna z tych rzeczy, na które musisz zwrócić baczną uwagę.
A
accuse someone of doing something - oskarżać kogoś o zrobienie czegoś
add something to something - dodać coś do czegoś
admire someone for doing something - podziwiać kogoś za robienie czegoś
agree on - zgadzać się (w jakimś temacie)
agree with - zgadzać się z
apologize to someone for doing something - przepraszać kogoś za robienie czegoś
apply for - ubiegać się o
approve of - aprobować coś
argue with someone about - kłócić się z kimś o
arrive at - przyjechać do (budynku, pomieszczenia, na wydarzenie)
arrive in - przyjechać do (miasta, kraju)
ask someone about - zapytać kogoś o
ask someone for (something) - poprosić kogoś o (coś)
B
believe in - wierzyć w
belong to - należeć do
blame someone for doing something - winić kogoś o zrobienie czegoś
borrow something from someone - pożyczyć coś od kogoś
C
care about - dbać o coś/kogoś / przejmować się czymś/kimś
comment on - skomentować coś
compare something to/with something - porównać coś z czymś
complain to someone about something - narzekać do kogoś na coś
concentrate on doing something - koncentrować się na robieniu czegoś
congratulate someone for/on doing something - pogratulować komuś robienia czegoś
consist of - składać się
consent to doing something - zgadzać się na zrobienie czegoś
contribute to something - przyczynić się do czegoś
count on someone to do something - liczyć na kogoś, że coś zrobi
D
decide on - postanowić o
discuss something with someone - omawiać coś z kimś
distinguish something from something else - odróżnić coś od czegoś jeszcze
dream about/of - śnić/marzyć o
E
escape from - uciec z
explain something to someone - wyjaśnić coś komuś
F
forgive someone for doing something - wybaczyć komuś zrobienie czegoś
G
get rid of something - pozbyć się czegoś
graduate from - skończyć (szkołę)
H
happen to someone - przydarzyć się komuś
help someone with something - pomóc komuś z czymś
hide something from someone - ukrywać coś przed kimś
I
insist on something - nalegać na coś
introduce someone to someone - przedstawić kogoś komuś
invite someone to - zaprosić kogoś na (wydarzenie)
M
matter to someone - mieć dla kogoś znaczenie
O
object to something - sprzeciwiać się czemuś
P
participate in - brać udział w
pay price for something - zapłacić cenę za coś
plan on doing something - planować zrobienie czegoś
pray for - modlić się za kogoś/o coś
prefer something to something else - woleć coś od czegoś
prevent someone from doing something - powstrzymać kogoś przed zrobieniem czegoś
prohibit someone from doing something - zabronić komuś robienia czegoś
protect someone from something - chronić kogoś przed czymś
provide someone with something - dostarczać coś komuś
R
recover from - wyzdrowieć (z choroby)
rely on - polegać na
remind someone of something - przypominać komuś coś
rescue someone from something - uratować kogoś przed czymś
respond to something - reagować na coś
S
save someone from something - ocalić kogoś przed czymś
search for something - szukać czegoś
separate something from something - oddzielać coś od czegoś
scold someone for doing something - zganić kogoś za zrobienie czegoś
smile at someone - uśmiechnąć się do kogoś
speak to/with someone about something - rozmawiać z kimś o czymś
stare at - gapić się na
stop someone from doing something - powstrzymać kogoś przed zrobieniem czegoś
subscribe to something - zasubskrybować coś
subtract something from something else - odejmować coś od czegoś
succeed in doing something - odnieść sukces w robieniu czegoś
suffer from - cierpieć na
T
take advantage of something/someone - korzystać/wykorzystywać coś/kogoś
take care of something/someone - dbać o coś/kogoś
talk to/with someone about - rozmawiać z kimś o czymś
thank someone for doing something - podziękować komuś za zrobienie czegoś
travel to - podróżować do
V
vote for someone - głosować na
vouch for someone - ręczyć za kogoś
W
wait for - czekać na
wish for something - życzyć sobie czegoś
work for - pracować dla
Angielski, kolokacje przysłówka z przymiotnikiem
Na koniec mamy dla Ciebie solidną dawkę angielskich kolokacji typu przysłówek + przymiotnik.
absolutely delighted - absolutnie zachwycony
actively involved - aktywnie zaangażowany
badly injured - poważnie ranny
bitterly cold - strasznie zimno
bitterly disappointed - gorzko rozczarowany
blissfully unaware - błogo nieświadomy
completely different - całkowicie inny
conveniently located - dogodnie usytuowany
deadly serious - śmiertelnie poważny
deeply divided - głęboko podzielony
deeply offended - głęboko urażony
desperately eager - rozpaczliwie chętny
entirely satisfactory - całkowicie usatysfakcjonowany
eternally grateful - wdzięczny na wieki
fiercely competitive - zaciekle konkurencyjny
fully aware - w pełni świadomy
heavily armed - uzbrojony po zęby
highly impressed - pod wielkim wrażeniem
highly unlikely - bardzo nieprawdopodobny
highly unusual - bardzo niezwykły
mildly amused - lekko rozbawiony
painfully shy - boleśnie nieśmiały
patently obvious - ewidentnie oczywisty
perfectly clear - całkowicie jasne
perfectly normal - całkowicie normalny
readily available - łatwo dostępny
reasonably happy - dość szczęśliwy
really amazing - naprawdę niezwykły
reasonably priced -w rozsądnej cenie
ridiculously cheap - śmiesznie tani
scared stiff - zdrętwiały z przerażenia
seriously ill - poważnie chory
strictly forbidden - surowo zabroniony
strongly opposed - stanowczo przeciwny
terribly disappointing - okropnie rozczarowujący
thoroughly spoilt - całkowicie zepsuty (rozpieszczony)
totally unbelievable - całkowicie niewiarygodny
utterly stupid - całkowicie głupi
vaguely familiar - skądś znajomy (nie wiemy, skąd)
widely accepted - szeroko akceptowany
widely available - szeroko dostępny
wildly optimistic - szalenie optymistyczny
Jak sprawdzić, czy dane wyrazy kolokują ze sobą?
Części kolokacji w języku angielskim możesz nauczyć się na pamięć. Co jednak zrobić, kiedy nie jesteś pewien, czy poprawna forma to np. “do progress” czy “make progress”? Jeśli nie masz pod ręką swoich notatek lub podręcznika do nauki, możesz sięgnąć po:
- słownik - dobre słowniki, zarówno w wersji tradycyjnej jaki i internetowej podają listę możliwych kolokacji z danym słówkiem. Jeśli jednak wciąż masz wątpliwości, pomoże Ci największa baza danych na świecie, czyli:
- Google - po prostu wpisz obydwie frazy w okienko wyszukiwarki (pamiętaj, że muszą być w cudzysłowiu) i sprawdź, która daje więcej wyników - to właśnie ona jest poprawna.
Podsumowanie
Nauka kolokacji w angielskim wymaga trochę pracy, ale warto zainwestować czas i wysiłek w to, aby je poznać. Pamiętaj, że najskuteczniejszy sposób zapamiętywania związków wyrazowych to ten, w którym wykorzystujesz kontekst: zamiast uczyć się ich w izolacji, buduj z nimi całe zdania i staraj się jak najczęściej wykorzystywać je w praktyce.
