Mowa zależna (ang. reported speech lub indirect speech) to jedno z tych zagadnień gramatycznych w języku angielskim, które budzi lęk w osobach przystępujących do egzaminów i sprawia trudności w naturalnym użyciu. Problemy spowodowane są przede wszystkim niedostateczną znajomością czasów angielskich, niezbędną do stosowania mowy zależnej w praktyce. Jeśli nie jesteś pewien, czy potrafisz ich używać, zachęcamy do przeczytania naszych artykułów na temat poszczególnych czasów.
W tym artykule znajdziesz niezbędne informacje o następstwie czasów w mowie zależnej oraz innych koniecznych zmianach, które muszą zajść w zdaniu.
Przykłady reported speech - następstwa czasów
Kiedy powtarzamy po angielsku czyjąś wypowiedź z przeszłości, zdanie podrzędne (czyli to, w którym zawieramy treść tejże wypowiedzi) należy cofnąć o jeden czas w stosunku do tego użytego oryginalnie.
Poniżej podajemy zasady zmiany czasów w mowie zależnej w języku angielskim wraz z przykładami.
“I always order pizza at weekends”, said Tina. - “Zawsze zamawiam pizzę w weekendy”, powiedziała Tina.
Tina said (that) she always ordered pizza at weekends. - Tina powiedziała, że zawsze zamawiała pizzę w weekendy.
“The teacher is marking the tests”, said Paul. - “Nauczyciel ocenia klasówki”, powiedział Paul.
Paul said (that) the teacher was marking the tests. - Paul powiedział, że nauczyciel oceniał klasówki.
“John has repaired the clock”, said Daisy. - “John naprawił zegar”, powiedziała Daisy.
Daisy said (that) John had repaired the clock. - Daisy powiedziała, że John naprawił zegar.
Present Perfect Continuous → Past Perfect Continuous
“We have been waiting for two hours!”, complained the customer. - “Czekamy od dwóch godzin!”, poskarżył się klient.
The customer complained (that) they had been waiting for two hours. - Klient poskarżył się, że czekali od dwóch godzin.
Past Simple → Past Perfect
“I need your help”, Gina told me. - “Potrzebowałam Twojej pomocy”, powiedziała do mnie Tina.
Tina told me (that) she had needed my help. - Gina powiedziała mi, że potrzebowała mojej pomocy.
Past Continuous → Past Perfect Continuous
“We were sleeping”, explained Tom. - “Spaliśmy”, wyjaśnił Tom.
Tom explained (that) they had been sleeping. - Tom wyjaśnił, że spali.
Future Simple → would + bezokolicznik (Future in the Past)
“My friends will come”, promised Betty. - “Moi przyjaciele przyjdą”, obiecała Betty.
Betty promised (that) her friends would come. - Betty obiecała, że jej przyjaciele przyjdą.
Future Continuous → would be + ing (Future in the Past Continuous)
“They will be waiting for you”, warned us the man. - “Oni będą na Was czekali”, ostrzegł nas mężczyzna.
The man warned us (that) they would be waiting for us. - Mężczyzna ostrzegł nas, że oni będą na nas czekali.
Future Perfect → would have + III forma (Future Perfect in the Past)
“I will have finished the report by four”, promised Tom. - “Skończę ten raport przed czwartą”, obiecał Tom.
Tom promised (that) he would have finished the report by four. - Tom obiecał, że skończy ten raport przed czwartą.
Future Perfect Continuous → would have been + ing (Future Perfect in the Past Continuous)
“Mary will have been studying for four hours soon”, remarked Bob. - “Wkrótce miną cztery godziny jak Mary się uczy”, zauważył Bob.
Bob remarked (that) Mary would have been studying for four hours soon. - Bob zauważył, że wkrótce miną cztery godziny jak Mary się uczy.
First Conditional → Second Conditional
“If it rains, we will stay at home”, said Rita. - “Jeśli będzie padać, zostaniemy w domu”, powiedział Rita.
Rita said (that) if it would rain, they would stay at home. - Rita powiedziała, że jeśli będzie padało, zostaną w domu.
UWAGA! Pamiętaj, że czasy Past Perfect, Past Perfect Continuous oraz zdania warunkowe II i III typu nie ulegają zmianie w mowie zależnej.
Czasowniki modalne
Mowa zależna z czasownikami modalnymi to trochę bardziej skomplikowane zagadnienie. Część z nich ulega zmianie, a część nie. Pamiętaj, że czasownik występujący po czasowniku modalnym, zmianie nie ulega nigdy.
Oto lista czasowników modalnych, które należy zmienić w mowie zależnej oraz przykłady użycia.
can → could/would be able to
Jeśli can użyte jest dla wyrażenia teraźniejszości, w mowie zależnej zmienia się w could:
“I can sing”, said the girl. - “Potrafię śpiewać”, powiedziała dziewczynka.
The girls said (that) she could sing. - Dziewczynka powiedziała, że potrafi śpiewać.
Jeśli can użyte jest dla wyrażenia przyszłości, w mowie zależnej zmienia się w would be able to:
“I can come tomorrow”, said Alice. - “Mogę przyjść jutro”, powiedziała Alice.
Alice said (that) she would be able to come the next day. - Alice powiedziała, że mogła przyjść następnego dnia.
may → might/could
Jeśli may użyte jest dla wyrażenia przypuszczenia, w mowie zależnej zmienia się w might:
“They may be at home”, whispered one of the burglars. - “Oni mogą być w domu”, wyszeptał jeden z włamywaczy.
One of the burglars whispered (that) they might be at home. - Jeden z włamywaczy wyszeptał, że oni mogli być w domu.
Jeśli may użyte jest dla wyrażenia pozwolenia, w mowie zależnej zmienia się w could:
“No, you may not go camping with your boyfriend!”, answered my mother. - “Nie, nie możesz jechać na kemping ze swoim chłopakiem”, odpowiedziała moja mama.
My mother answered (that) I could not go camping with my boyfriend. - Moja mam odpowiedziała, że nie mogę jechać na kemping ze swoim chłopakiem.
must/have to → had to
“I must find my ring!”, insisted Ann. - “Muszę znaleźć mój pierścionek”, nalegała Ann.
Ann insisted (that) she had to find her ring. - Ann nalegała, że musi znaleźć swój pierścionek.
“You have to buy the ticket, Sir”, informed me the bus driver. - “Musi Pan kupić bilet”, poinformował mnie kierowca autobusu.
The bus driver informed me, that I had to buy a ticket. - Kierowca autobusu poinformował mnie, że muszę kupić bilet.
shall → should/would
Jeśli shall użyte jest dla wyrażenia propozycji lub oferty, w mowie zależnej zmienia się w should:
“Shall I help you with these bags?”, offered Mark. - “Czy pomóc Ci z tymi torbami?”, zaproponował Mark.
Mark asked if he should help me with those bags. - Mark zapytał, czy pomóc mi z tymi torbami.
O tym, jak tworzyć pytania w mowie zależnej, przeczytasz w osobnym artykule na naszej stronie.
Jeśli shall użyte jest dla wyrażenia domysłu lub w odniesieniu do przyszłości, w mowie zależnej zmienia się w would:
“We shall help you”, declared Will. - “Pomożemy Ci”, zadeklarował Will.
Will declared (that) they would help me. - Will zadeklarował, że mi mi pomogą.
Czasowniki i wyrażenia: might, should, ought to, would, could, mustn’t, needn't, had better, used to nie ulegają zmianie w mowie zależnej. Popatrz na poniższe przykłady:
“We should go now”, said Peter. - “Powinniśmy już iść”, powiedział Peter.
Peter said (that) they should go then. - Peter powiedział, że powinni już iść.
“That might solve the problem”, admitted Paul. - “To mogłoby rozwiązać problem”, przyznał Paul.
Paul admitted (that) that might solve the problem. - Paul przyznał, że to mogłoby rozwiązać problem.
“He wouldn’t come anyway”, said Liz. - “On i tak by nie przyszedł”, powiedziała Liz.
Liz said (that) he wouldn’t come anyway. - Liz powiedziała, że on i tak by nie przyszedł.
“We ought to visit Grandpa”, said Mum. - “Powinniśmy odwiedzić dziadka”, powiedziała mama.
Mum said (that) we ought to visit Grandpa. - Mama powiedziała, że powinniśmy odwiedzić dziadka.
Zmiany zaimków oraz określeń czasu i miejsca w mowie zależnej.
Zmiany w mowie zależnej nie dotyczą jedynie czasów. Aby zdanie było logiczne i poprawne należy zmienić także:
Tutaj musisz kierować się logiką. Najczęściej zmiana dotyczy:
I - na he lub she
you - na I lub we
we - na they
Pamiętaj, że zmiany dotyczą także zaimków i przymiotników dzierżawczych oraz dopełnienieniowych:
me - na him lub her
you - na me lub us
us - na them
my - na his lub her
your - na my lub our
our - na their
Oto przykład:
“I love my dog. We play everyday”, said Elsa. - “Kocham swojego psa. Bawimy się codziennie”, powiedziała Elsa.
Elsa said (that) she loved her dog. She added (that) they played everyday. - Elsa powiedziała, że kocha swojego psa. Dodała, że oni bawią się codziennie.
- określniki czasu, miejsca i inne
here → there
this → the/that
these → the/those
ago → before
tomorrow → the next day, the following day
yesterday → the day before, the previous day
today → that day
tonight → that night
now → then
last (month) → the (month) before
next → the following
Brak następstwa czasów
W przypadku, gdy informacja zawarta w raportowanym zdaniu jest wciąż aktualna, zasada następstwa czasu nie obowiązuje. Podobnie, jeśli czas i miejsce są te same, nie zmieniamy określników i zaimków. W takim przypadku czasownik wprowadzający mowę zależną (ang. reporting verb) użyty jest często w czasie teraźniejszym (choć nie zawsze). Ma to miejsce najczęściej wtedy, gdy mówimy o czymś, co zostało powiedziane niedługo wcześniej lub rzeczach aktualnych, lub zawsze prawdziwych. Spójrz na poniższe przykłady.
“The sun rises in the east”, said the teacher. - “Słońce wschodzi na wschodzie”, powiedział nauczyciel.
The teacher said (that) the sun rises in the east. - Nauczyciel powiedział, że słońce wschodzi na wschodzie.
W tym przypadku informacja dotycząca słońca jest niezmienna, zawsze prawdziwa, więc nie należy zmieniać czasu na przeszły.
Mark: “I am hungry.” - Mark: “Jestem głodny”.
Ben: “Pardon me?” - Ben: “Słucham?”
Alice: “Mark says (that) he is hungry. - Alice: “Mark mówi, że jest głodny”.
W tym przypadku informacja powtarzana jest niedługo po zdaniu w mowie bezpośredniej, sytuacja jest aktualna, czasownik wprowadzający użyty został w czasie teraźniejszym (says).
Jeśli szukasz informacji o tym, jak tworzyć pytania, polecenia i prośby w mowie zależnej, koniecznie przeczytaj artykuły na ten temat na naszej stronie! Zachęcamy również do zapoznania się z materiałami dotyczącymi innych zagadnień gramatycznych w języku angielskim. Dokładne wyjaśnienia i czytelne przykłady pozwolą Ci poszerzyć i usystematyzować swoją wiedzę!
<< Mowa zależna w języku angielskim
